اثر فاضلاب شهری و کمپوست زباله شهری بر برخی خصوصیات خاک و زه آب حاصل از آن در شرایط کشت گلخانه ای ریحان

از نگرانی های عمده کاربرد فاضلاب و کمپوست در اراضی کشاورزی، شور شدن آنها و همچنین جذب عناصر سنگین توسط گیاه است. به منظور بررسی اثر فاضلاب و کمپوست بر عملکرد و تجمع عناصر سرب و نیکل در گیاه ریحان و همچنین میزان هدایت الکتریکی و پ هاش در نیمرخ و زه آب خروجی از ستون خاک، تحقیق حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی، با سه تکرار، در 48 عدد لایسیمتر انجام شد. فاکتورها شامل چهار نوع آب آبیاری ]فاضلاب خام (1w)، پساب (2w)، ترکیب 50% فاضلاب خام و آب معمولی (3w) و آب معمولی (4w)[ و چهار سطح کمپوست ]صفر (1c)، 40 (2c)، 80 (3c) و 120 تن در هکتار (4c)[ بودند. در مجموع، در طول فصل کشت، تعداد 11 دوره آبیاری اعمال شد، گیاه ریحان در سه مرحله برداشت شد و در پایان برداشت سوم گیاه نیز نمونه های خاک از اعماق 10، 20، 40، 65، 85 و 105 سانتی‏متری خاک درون لایسیمترها برداشت گردید. نتایج نشان داد که کاربرد فاضلاب و کمپوست، در مقایسه با شاهد، میانگین وزن­های تر و خشک، میانگین غلظت عناصر سرب و نیکل موجود در شاخساره گیاه ریحان و هدایت الکتریکی خاک را به طور معنی داری (05/0≥p)، متناسب با نوع آب آبیاری و سطح کمپوست، افزایش داد. اما با کاربرد فاضلاب و کمپوست، میزان پ-هاش زه آب به طور معنی داری (05/0≥p) کم شد. با تداوم چین، بر میزان عناصر سرب و نیکل شاخساره ریحان افزوده و با افزایش عمق از میزان هدایت الکتریک خاک کم گردید. دامنه تغییرات عناصر سرب و نیکل شاخساره ریحان به ترتیب 36/0-09/0 و 44/0-12/0 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک، تغییرات هدایت الکتریکی خاک 5/2-72/0 دسی زیمنس بر متر و تغییرات پ-هاش زه آب 8/7-5/7 در نوسان بود.